شناسایی شاخص های توسعه پایدار در طرح توسعه بنادر ایران و وضعیت اعمال آنها در طرح توسعه بندر شهید بهشتی چابهار

بررسی نشدن کامل و همه جانبه شاخصهای توسعه پایدار در طرح توسعه بندر شهید بهشتی یکی از دلایل اصلی عقب افتادن یک طرح ملی، از برنامه اصلی خود ( تقریبا به مدت2سال) بود. این عقب افتادگی، نقش بندر چابهار را به عنوان مهمترین رکن و دروازه ورودی محور شرق در منطقه کمرنگ کرد. این در حالی است که توسعه محور شرق و دستیابی به تجارت و ترانزیت کالا به کشورهای شرقی ایران و آسیای میانه از ارکان مهم و کلیدی در برنامه ریزی استراتژیک دولت جمهوری اسلامی ایران در توسعه و فعال سازی محور شرق محسوب می گردید. همچنین عقب افتادن از طرح به منزله از دست دادن فرصت و جایگاه و همچنین تقبل هزینه های مالی بسیاری (بدلیل تورم و افزایش قیمتها) برای سازمان بنادر و دریانوردی داشت. هرچند تحقیقات زیادی در زمینه توسعه پایدار در جهان صورت گرفته است، که عموماَ موضوع محوری محیط زیست مدنظر قرار داده شده با این حال در حوزه بنادر با عنایت به ویژگی های خاص آن، پژوهش های گسترده ای صورت نپذیرفته است. در ایران، به جز تحقیقات بسیار محدودی در سطح مطالعات کتابخانه ای، بررسی ریشه ایِ خاصی انجام نشده است. بررسی شاخص های توسعه پایدار مرتبط با توسعه بنادر ایران و وضعیت اعمال آنها درطرح توسعه بندر شهید بهشتی موضوع اصلی این رساله قرار گرفته است. اهداف مطالعه این تحقیق انتشار مفاهیم، تعریف توسعه پایدار بنادر به منظور شناسایی شاخص های کلیدی و مهم در توسعه پایدار بنادر و همچنین وضعیت اعمال آنها در طرح توسعه بندر شهید بهشتی چابهار با استفاده از روش آمیخته اکتشافی می باشد. در ابتدا با انجام مصاحبه و جلسات کانونی و با استفاده از روش تحلیل تم، شاخص-های اولیه بدست آمده و با توجه به اطلاعات ادبیات تحقیق که شامل شاخص های معرفی شده از سوی سازمان ملل و همچنین شاخص های بدست آمده از بررسی چهار بندر مهم دنیا (لوس آنجلس، آنتورپ، سیدنی و روتردام)، فرضیاتی برای تحقیق بیان شده که بر طبق آن پرسشنامه ای تهیه و توزیع گردید و نتایج آن با استفاده از تحلیل آماری t تک نمونه ای مورد تحلیل قرار گرفت. در نهایت شاخص های اجتماعی، اقتصادی، زیست محیطی و نهادی به عنوان شاخصهای اصلی موثر در پایداری توسعه بنادر ایران همراه با چهل شاخص فرعی شناسایی گردید. در ادامه مشخص گردید شاخصهای اجتماعی، اقتصادی و نهادی به طور میانگین در سطح خوب و خیلی خوب در طرح توسعه بندر شهید بهشتی چابهار اعمال گردیده و تعدادی از شاخصهای فرعی زیست محیطی در طرح توسعه بندر شهید بهشتی چابهار به طور کامل اعمال نگردیده است.